Theaterrecensie

De kleine oorlog van Skagen

“De grootste gemeenschappelijke vijand van ons allemaal, is het monster in ons.” “De kleine Oorlog” van Skagen, een ontroerend theater met een monoloog van Valentijn Dhaenens, de bekende acteur die uw hart zeker en vast sneller zal doen kloppen met zijn gevoelige en breekbare stem.

Het verhaal speelt zich af in een veldhospitaal. Het roept onze recente geschiedenis op, namelijk de tijd van de eerste wereldoorlog. Dhaenens wil aan de wereld duidelijk maken hoe vreselijk de omstandigheden waren tijdens de oorlog en kruipt zo in de huid van zowel de verpleegster als de gewonde. Hij heeft zich hiervoor ook op waargebeurde feiten gebaseerd.

Een terugkerend motief in het stuk is de telefoon, die rinkelt steeds weer opnieuw waardoor we telkens verschillende gesprekken te horen krijgen van familie, vrienden en geliefden van de gewonden. We krijgen ook te horen van de gewonden in het hospitaal hoe ze in de oorlog terecht zijn gekomen.

Er zijn verschillende thema’s in het verhaal. De confrontatie van de mens met de dood, het eindeloos wachten van familie en de drang om te doden. Dit wordt door Dhaenens zeer goed verwoord. Deze onvermijdelijke drang om elkaar te doden is een kwestie van macht. De jongeren laten zich ook nog eens beïnvloeden door geloofsopvattingen van machtswellustige leiders en willen daarom koste wat het kost hun vaderland verdedigen.

Het decor is een zeer eenvoudig. Het podium wordt met een simpel wit licht belicht. Op de scène zijn er enkel een projectiescherm, een stoeltje en het bed van de gewonde aanwezig.

Het is merkwaardig hoe Dhaenens als één persoon zo veel verschillende personages in het stuk kan spelen. In het begin van het stuk komt hij op als verpleegster. Later merken we dat hij kan converseren met gewonde personen. Hij converseert dan ook niet zomaar met de gewonde, maar communiceert met hem via hun gedachten omdat de gewonde in coma ligt. Om zoiets te kunnen verwezenlijken moest Dhaenens zeer goed op de timing letten.

Het stuk is in het begin vrij verwarrend. De acteur speelt zowel de verpleegster als de gewonde maar toch lijken ze totaal verschillende acteurs. Dat komt omdat hij als verpleegster met een volledig andere stem spreekt dan als de gewonde. Ook het verschil in uiterlijk zeer opvallend. Als verpleegster is hij zeer fel geschminkt en zijn zijn wenkbrauwen heel dun geëpileerd. De verpleegster wordt dus zeer verzorgd afgebeeld en de gewonde zeer onverzorgd.

De personages hebben allebei iets gemeenschappelijk. Ze zijn beide slachtoffers. Bij de gewonde is dit fysiek, hij is slachtoffer van de oorlog en ligt nu in coma. Bij de verpleegster is dit mentaal. Ze zegt in het stuk dat ze geen vrouw meer kan zijn nadat ze al die gruwelijke taferelen heeft gezien. Het doet haar emotioneel ook niets meer om een gewonde of dode voor zich te zien liggen aangezien ze dit al zo vaak heeft gezien.

Dhaenens brengt ook sommige gebeurtenissen die misschien niet iedereen kent naar voor. Vele soldaten houden er na de oorlog vaak oorlogstrauma’s aan over. Dit beeldt hij zeer goed uit wanneer de gewonde spastische bewegingen vertoont en allerlei agressieve woorden uitspreekt. De soldaten zijn dus na de oorlog een volledig verschillend persoon van in hun vorige, normale leven.

Ondanks het feit dat het volledige stuk een monoloog is, komt het zeer natuurlijk over. Hoewel hij bij dit gevoelig onderwerp heel tragisch kan overkomen, brengt Dhaenes als verpleegster er soms ook wat humor in. Niet alleen de acteerprestatie van Valentijn Dhaenens is van hoog niveau maar ook zijn zangtalent. Doorheen het stuk worden zeer mooie liederen gezongen.

Ik vond het theaterstuk heel ontroerend maar tegelijkertijd ook heel ontspannend. Ik raad zeker iedereen aan om het eens te gaan bekijken.

Hamlet

Het weekend van 27 februari presenteerde het Sint-Martinuscollege te Overijse zijn schooltoneel genaamd “Hamlet”, een gemoderniseerde reproductie van het bekende toneelstuk geschreven door William Shakespeare in het begin van de 17^e eeuw. De tragedie is onder meer bekend vanwege de befaamde uitspraak “To be or not to be”, uitgesproken door de protagonist Hamlet. Andere beroemde tragedies van deze auteur zijn “Romeo and Juliet” en “Julius Caesar”. “Hamlet” is een zeer aangrijpende en ontroerende tragedie. De toneelgroep “De Cult” brengt dit stuk op een vernieuwde manier, op een gloednieuwe scène met een verrassend einde, zonder dat de essentie van het toneelstuk verloren gaat.

Het toneelstuk vertelt het verhaal van de Deense prins Hamlet die de dood van zijn vader wilt wreken. De koning van Denemarken werd immers door zijn broer Claudius vergiftigd. Claudius hertrouwt achteraf met de koningin, Gertrude, en neemt zo de Deense troon over. De geest van Hamlets vader vertelt Hamlet dat zijn dood echter geen ongeluk was zoals Claudius beweert. Hamlet wilt zijn oom dood. Hij komt voor moeilijke beslissingen te staan die heel wat onzekerheid en angst met zich mee brengen. Hierdoor geraakt hij in de knoop met zichzelf en wordt hij stilaan gek.

Het grote thema van het stuk is wraak. Hamlet beschuldigt Claudius van de dood van zijn vader. Hij is echter niet de enige die zijn vader wilt wreken. Leartes is de broer van Hamlets geliefde Orphelia en oorspronkelijk ook zijn beste vriend. Wanneer Hamlet in gesprek is met zijn moeder vermoedt hij dat ze worden afgeluisterd door zijn oom Claudius die achter het gordijn staat. Zonder te twijfelen steekt Hamlet de man neer. Achteraf blijkt dat Claudius niet achter het gordijn stond maar Polonius, de vader van Leartes en Orphelia. Wanneer Leartes het nieuws te horen krijgt, wordt hij razend en gaat Hamlet achterna.

Waanzin is eveneens een belangrijk motief in het stuk. Hamlet wordt stilaan geobsedeerd door de gedachte om zijn oom te vermoorden. ’s Nachts vertelt hij zijn duistere plannen voor een camera. Het beeld wordt telkens op een groot scherm geprojecteerd en hierop worden ook speciale effecten toegepast. Zo komt de dreigende sfeer nog beter over. Af en toe reageert Hamlet zijn frustraties op zijn geliefde af. Orphelia twijfelt of Hamlets liefde nog wel oprecht is. De onzekerheid maakt haar helemaal gek. Als gevolg daarvan pleegt ze zelfmoord door zich in de rivier te verdrinken. Deze scène wordt aan de hand van een monoloog, uitgesproken door Orphelia, aan de toeschouwers uitgelegd. Het komt zeer onverwacht maar is tegelijk ook een zeer ontroerende passage die het publiek helemaal stil krijgt.

Het toneelstuk wordt afgewisseld met muziek en dans zodanig dat de aandacht van het publiek niet verloren gaat. Zowel de dansers als de acteurs zijn simpel en sober gekleed. Ze dragen allemaal een zwarte blazer boven een zwarte broek. Onder hun blazers dragen ze geen T-shirt maar een gekleurde band rond hun taille. Wanneer een personage een monoloog voert, doet die zijn blazer uit en trekt de band over zijn hele lichaam. Zijn gezicht is dan niet meer zichtbaar. Door de strakke band worden enkel nog de vormen benadrukt. Dit geeft de innerlijke strijd weer waarin het personage verwikkeld is. Daarentegen was de make-up minder neutraal. Rond de ogen van de acteurs waren felle kleuren aangebracht die contrasteerden met de homogene zwarte kleur van de kledij. Gedurende het stuk worden er verschillende witte draden doorheen de scène gespannen. Deze staan symbool voor de ingewikkelde relaties tussen de personages onderling.

Het decor stelt een boksring voor. Het bestaat uit een verhoogd, vierkantig platform dat omringd is door touwen die in elke hoek aan palen bevestigd zijn. In de achterste hoeken hangen nog twee rode doeken. Het platform stelt de scène voor waar alles zich afspeelt. De bedoeling van de boksring wordt op het einde van het stuk duidelijk. De belichting is zeer neutraal zodanig dat alle aandacht naar de acteurs gaat.

Het toneelstuk is een tragedie of treurspel. Bij deze toneelvorm leiden de daden van de protagonist of de held van het verhaal tot zijn eigen ondergang. Het stuk bezit meestal een droevig of rampzalig einde. In het originele einde, geschreven door Shakespeare, wordt Hamlet vermoord in een zwaardgevecht met Laertes. Hij wordt door de vergiftigde punt van Laertes’ zwaard geraakt. In het gemoderniseerde stuk blijft het gif aanwezig maar het zwaardgevecht wordt vervangen door een bokswedstrijd. Hamlet en Leartes nemen het tegen elkaar op in de boksring. In deze laatste scène sterven verschillende hoofdpersonages. Het is een zeer bewogen en chaotische scène die zich in een snel tempo afspeelt. De toeschouwers moeten zeer aandachtig blijven om de verschillende gebeurtenissen die zich tegelijkertijd afspelen, te kunnen volgen.  

Het toneelstuk “Hamlet” werd door de toneelgroep “ De Cult” in een uiterst moderne versie gebracht. Het decor en de kleding van de acteurs wekken een hedendaagse sfeer op. De combinatie van woord, muziek en dans zorgt voor variatie in het stuk. Ondanks het feit dat er niet veel humor in verwerkt is, blijft het een aangenaam stuk om naar te kijken. Het duurt slechts een anderhalf uur waardoor de aandacht niet verloren gaat. Het toneelstuk is zeker aan te raden voor theaterliefhebbers die houden van vernieuwde klassiekers.