Recensie

De helaasheid der dingen

De helaasheid der dingen (2006)  is een semi-biografische roman geschreven door Dimitri Verhulst. De auteur is een Vlaamse schrijver en dichter geboren in 1972 te Aalst. Door zijn directe en humorvolle schrijfstijl wordt hij gezien als een van de grote literaire schrijvers van de Lage Landen. Hij maakte zijn eerste officiële debuut met de verhalenbundel De kamer hiernaast in 1999. Andere bekende werken zijn Mevrouw Verona daalt de heuvel af (2006), Godverdomse dagen op een godverdomse bol (2008),… Het boek De helaasheid der dingen werd meermaals bekroond, vertaald en zelfs verfilmd. Hij won er o.a.  De Inktaap en de Publieksprijs Gouden Uil mee. Het is een zeer aangrijpend en tragisch verhaal dat op een leuke en humoristische manier wordt beschreven.

Verhulst schrijft over zijn eigen jeugdervaringen en  is daarom ook het hoofdpersonage in het boek. Hij groeit op in een zeer armoedig en marginaal milieu. Hij maakt als kind een  zeer bewogen jeugd mee. Zijn ouders zijn gescheiden. Eerst leeft hij bij zijn moeder maar door omstandigheden wordt hij daar weggehaald en bij zijn vader geplaatst. Die woont nog bij zijn moeder samen met zijn broers. Op een dag staat de dienst bijzondere jeugdzorg aan de deur en wordt hij ook daar weggehaald en vervolgens in een internaat en in verschillende weeshuizen ondergebracht.

In het boek blikt hij terug als 13-jarig jongetje op het jaar dat hij bij zijn vader en nonkels woonde in het fictieve dorpje Reetveerdegem.   Daar beleeft hij een zorgeloos leven in een omgeving waar overmatig drankgebruik en seksualiteit tot de dagelijkse routine behoren. Zijn vader en nonkels kennen geen schaamte of eender welke vorm van beleefdheid. Hun dagelijkse gewoontes zijn slapen, roken en drinken. De lezer wordt ondergedompeld in de marginale wereld en krijgt een beeld van het marginale dorpsleven en de relatie tussen vader en zoon. Vanuit het standpunt van de kleine Dimitri leest men hoe hij in deze wereld opgroeit en hiermee omgaat.

In het boek komen zowel tragische als grappige passages voor. Op een bepaald moment probeert ook zijn vader uit het marginale milieu te ontsnappen door zich te laten opnemen in de ontwenningskliniek De Pelgrim. Hij gaat een strijd aan tegen zijn alcoholverslaving. Dit houdt hij even vol maar zodra hij voor een weekend terug thuiskomt, vertrekt hij alweer met zijn broers op café. Die avond is hij ook niet weergekeerd. Later overlijdt hij dan ook aan overmatig drankgebruik.  Het alcoholgebruik wordt ook op een humoristische manier overgebracht. In een van de hoofdstukken beschrijft Verhulst hoe zijn nonkel Potrel meedoet aan “De Tour De France”. Dit is een zelf uitgevonden drankspel waarbij elke deelnemer zijn coureur mag verplaatsen op een bordspel nadat hij telkens opnieuw een glas naar binnen slokt. Dimitri kent als kind slechts een echte vriend, Franky. Hij is een verzamelaar en komt uit een welgestelde familie. Zijn verzameling bestaat uit verschillende soorten treinen en locomotieven die hij in zijn kelder op elkaar afgestemd laat rondrijden. Op een bepaald moment mag Franky van zijn vader niet langer met Dimitri omgaan vanwege het standsverschil. Op latere leeftijd komen ze elkaar toevallig weer tegen op een rommelmarkt. Na wat bijpraten, blijkt dat Franky’s leven toch niet zo rooskleurig is als Dimitri verwacht had.

Naar het einde toe maakt men een tijdsprong. In de laatste hoofdstukken is Dimitri volwassen.  Zijn jeugd blijft hem echter achtervolgen. Hij wordt ongewild vader van een zoontje. Zelf voelt hij zich nog niet klaar om vader te zijn omdat hij zelf nooit een warm familiegevoel heeft gekend. Hij leeft ook niet langer in Reetveerdegem. Toch keert hij  af en toe terug naar zijn geboortedorp om zijn nonkels op te zoeken. Hij blijft ook zijn demente grootmoeder bezoeken in het bejaardentehuis. Hij wil haar bedanken omdat ze voor hem gedurende zijn jeugdjaren een moederfiguur is geweest. De grootmoeder heeft altijd het beste voor haar zonen gewild, en deed er alles voor. Zelf heeft ze hiervoor nooit iets teruggekregen. Dit is een zeer ontroerende en emotionele passage want ze overlijdt later ook in het rusthuis.

De helaasheid der dingen is zowel een ode als een afrekening aan zijn familie. Het boek geeft een kijk weer op de harde jeugdjaren van Verhulst. Deze roman is zeer emotioneel en heeft ook een bepaalde diepgang. De ongunstige omstandigheden waarin hij opgroeit, worden op een humoristische manier voorgesteld. Dit kan soms voor de lezer verwarrend zijn. Die weet niet altijd of de auteur nu kritiek geeft of niet. De humor in het boek zorgt er wel voor dat het boek minder zwaar geladen is. Het is ook aangenamer en vlotter om te lezen. Deze lectuur is ten zeerste aan te raden voor lezers die graag met veel humor met de harde realiteit geconfronteerd worden.



 Het leven van Pi

“Het leven van Pi” door Yann Martel vertelt het ongelofelijke verhaal van de Indische jongen Piscine Molitor Patel. Door de ogen van de 16-jarige jongen beschrijft Martel de dramatische gebeurtenissen die de jongen meemaakt. Het is een fascinerend en ontroerend boek vol avontuur. Het leest niet altijd even vlot maar het einde is zeker de moeite waard. Hoewel het niet mijn favorietenlijst haalt, kent het boek een internationaal succes. Het werd namelijk in 2002 bekroond met de Booker Prize. Tien jaar later werd het ook nog eens door de befaamde regisseur Ang Lee verfilmd.

Het boek wordt ingeleid met een beschrijving van de kindertijd van Pi. Hij groeit op in de dierentuin van zijn vader samen met zijn moeder en oudere broer. Hij vertelt over deze dierenwereld op een verrassende manier waarop niemand anders het al bekeken had.

Vervolgens gaat Pi op spirituele ontdekkingstocht. Pi krijgt als kind een hindoeïstische opvoeding. Wanneer hij als tiener in contact komt met de islam en het christendom is hij sterk onder de indruk. Ook al verschilt het lijdensverhaal van Jezus Christus zeer sterk van de heldhaftige goden uit de hindoeïstische leer, toch ontwikkelt Pi zijn eigen geloof met bewondering voor al deze verschillende godsdiensten.

Wanneer Pi 16 jaar oud is, besluit Pi’s vader de dierentuin te verkopen en samen met de dieren naar Canada te verhuizen op daar een nieuw leven op te bouwen. Helaas komt het schip in een hevige storm terecht en zinkt. De enige overlevenden zijn Pi, een hyena, een orang-oetang en een Bengaalse tijger. Na enkele dagen blijven enkel Pi en de tijger in een reddingssloep over.  Samen weten ze 227 dagen te overleven. Gedurende deze periode blijft Pi’s geloof een belangrijke rol spelen.

Ten slotte vertelt Pi een andere versie van zijn overlevingsverhaal waarbij hij de dieren door mensen vervangt. Deze versie komt uiteraard geloofwaardiger over maar is dit wel het mooiste verhaal?

“Het leven van Pi” is een ontroerend en aangrijpend boek maar dat ook veel bijleert over dieren en overleving in rampzalige omstandigheden. De auteur gebruikt vele beschrijvingen en details die het vormen van een concreet beeld bij verschillende gebeurtenissen vergemakkelijken. Soms kunnen ze langdradig uitvallen waardoor het boek niet altijd even vlot leest. Naar het einde toe wordt de lezer zeker met een verrassend einde beloond.